بسیاری از ما تا به حال كلاس‌های یوگا را امتحان كرده‌ایم و احتمالاً از آن لذت هم برده‌ایم. رابطه یوگا و وگنیسم می‌تواند برای بدن و ذهن بسیار آرامش‌بخش باشد و بعضی حركاتش حتی بدنمان را به چالش می‌كشد. اما زمانی كه به پشت دراز كشیده‌ایم و تلاش می‌كنیم زانوهایمان را بغل كنیم، به چیزی كه فكر نمی‌كنیم این است كه یوگا واقعاً درباره‌ی كارها، رفتار و تعذیه‌ی ما چه می‌گوید.
در غرب بیشتر روی بخش آسانای یوگا تمركز می‌شود. بخشی كه ما را به تحرك وا می‌دارد و باعث می‌شود عرق بریزیم. آسانا انجام و تمرین حركات مختلف یوگاست و تنها یكی از از ۸ اصل یوگا را شامل می‌شود:
۱. یاما/ كنترل رفتار
۲. نیاما/ مشاهدات روحی
۳. آسانا/ تمرین حركات به خصوص
۴. پرانایاما/ تمرین‌های تنفسی و بالا بردن انرژی
۵. پراتیاهارا/ تمركز ذهن روی درجات بالاترِ آگاهی
۶. دهارانا/ تمركز
۷. دیهانا/ مدیتیشن
۸. سامادهی/ درك كامل و تمام
بر اساس یوگا سوترا نوشته‌ی پاتانجلی كه منبع معتبری برای یوگا حساب می‌شود، این ۸ اصل پایه و اساس یوگا را شكل می‌دهند و طبق آن‌ها یوگا به معنی اتحاد بدن، ذهن و روح است. با تمرین این ۸ اصل، فرد می‌تواند به آگاهی معنوی و روحی برسد.
منبع خطی دیگری درباره‌ی یوگا، بهگود گیتا است كه به عنوان یكی از باارزش‌ترین اشعار به زبان سانسكریت شناخته می‌شود. در این اثر كه قرن ۳ یا ۴ پیش از میلاد نوشته شده، به موضوعاتی مانند هدف زندگی، اصالت روح و این كه چطور یوگا می‌تواند به دست آوردن این‌ها را برای همه آسان كند پرداخته شده است. این اثر بیش از همه توسط گاندی به شهرت رسید كه این طور درباره‌ی آن گفته:
«وقتی تردید وجود مرا فرا می‌گیرد، وقتی ناامیدی به چشمانم خیره می‌شود و دیگر هیچ بارقه‌ی امیدی در افق نمی‌بینم، به بهگود گیتا پناه می‌آورم و سروده‌ای را پیدا می‌كنم كه به من آرامش می‌دهد؛ و پیش از آنكه متوجه باشم، در میان غم و اندوهی كه وجودم را فرا گرفته، در حال لبخند زدن هستم. كسانی كه با بهگود گیتا به آرامش می‌رسند، هر روز لذت تازه و معانی جدیدی را از آن به دست می‌آورند.»
اما این نوشته‌های باستانی درباره‌ی یوگا چطور می‌توانند ما را در سبك زندگی و تغذیه‌مان راهنمایی كنند؟ در کل رابطه یوگا و وگنیسم چیست؟
آهیمسا
به معنی افكار، اعمال و گفتار بدون خشونت است. این اولین مورد از ۵ یاما است. یاما‌ها قوانین و عهد‌هایی بدون زمان و مكان و راهنمایی برای یك زندگی سالم هستند.
۱. آهیمسا/ نبود خشونت
۲. ساتیا/ صداقت
۳. آستیا/ ندزدیدن و قبول نكردن آنچه بدون بها داده می‌شود مانند قبول استعمار، سركوب‌های اجتماعی یا بی‌عدالتی
۴. براهماكرایا/ تلاش برای مبارزه با امیال
۵. آپاریگراها./آزاد شدن از هر آنچه كه به آن نیاز نداریم
به معنای دیگر، آهیمسا، فرد را از آزار رساندن یا خطا كردن نسبت به هر موجود زنده‌ای نهی می‌كند و عده‌ای ممكن است این طور برداشت كنند كه این قانون به این معنی است كه یوگی‌ها باید وگن هم باشند. با انجام آهیمسا، ما باید نسبت به هر موجود زنده‌ای احساس داشته باشیم. به این ترتیب خوردن و مصرف كردن مواد خوراكی كه با كشتن یا آزار دادن حیوانات به دست آمده باشد با آن همسو نیست. با این حال در این هیچ كجای این نوشته‌ها، این طور نیامده كه برای تمرین و دستیابی به یوگا، نباید گوشت، لبنیات یا تخم‌مرغ خورد.
در بهگود گیتا همچنین توضیح داده شده كه سه نوع غذا وجود دارد: ساتویك یا غذاهای خالص، راجاسیك یا غذاهای تحریك‌كننده و تاماسیك یا غذاهای ناخالص و فاسد. در فصل ۱۷ اینطور نوشته شده:
«كسانی كه خالص‌اند، مانند غذاهایی كه خالص‌اند: آن‌ها سلامتی، قوای ذهنی، قدرت و زندگی طولانی می‌بخشند. و طعمی دارند كه آرام‌بخش و مقوی است و قلب انسان را پر از زیبایی می‌كند. مردان راجا، غذای راجا را هم می‌پسندند: نابودكننده و تیز، شور و خشك كه با خود تنها سنگینی، بیماری و درد به همراه می‌آورد. مردان تاریكی، غذاهایی را می‌خورند كه بیات و بی‌مزه است، فاسد شده و تازه نیست. غذایی كه ناخالص است و نمی‌توان آن را به كسی تعارف كرد.»
میوه‌ها، سبزیجات و دانه‌ها به عنوان غذای خالص شناخته می‌شوند كه برای بدن مغذی‌اند و خلوص و آرامش را برای ذهن به همراه می‌آورند. ادویه‌ها، گوشت، تخم‌مرغ، ماهی و الكل برای مغز تحریك‌آمیزند (راجا) و می‌توانند موجب به وجود آمدن مشكلاتی در گردش خون مانند بالا رفتن فشار خون و انقباض رگ‌ها شوند. گوشتِ مانده نیز می‌تواند تاماسیك حساب شود چرا كه در حال فاسد شدن است. حالا بیشتر متوجه شدیم که رابطه یوگا و وگانیسم تا چه حد مهم است.
كارما
اما در کنار رابطه یوگا و وگنیسم کارما هم نقش مهمی دارد. در توضیح ساده می‌توان آن را علت و معلول توصیف كرد. كلید چراغ را می‌زنید و چراغ روشن می‌شود، به كسی می‌گویید كه دوستش دارید و به او احساس لذت و شوق دست می‌دهد. علت و معلول در همه‌ی جوانب زندگی و روان ما نفوذ كرده است. با خواندن این متون تاریخی می‌توان متوجه شد كه یك انرژی جهانی وجود دارد كه همه چیز را به هم متصل می‌كند. اما حتی اگر باور به این هم سخت است، تنها با قبول قاعده‌ی علت و معلولی می‌توان متوجه شد كه درد، رنج و مرگی كه بعضی اعمال ما به وجود می‌آورند، می‌توانند عواقبی به همراه داشته باشند. كشتن حیوانات برای چشیدن طعم گوشت آن‌ها، یا استفاده از محصولاتی كه روی حیوانات آزمایش و باعث رنج و حتی مرگ آن‌ها شده‌اند، یا نوشیدن شیری كه از گاو ماده‌ای به دست آمده كه در لحظه‌ی زایمان، بچه‌اش با خشونت از او جدا می‌شود تا بعداً او هم شیر تولید كند؛ آیا انجام این‌ها می‌تواند نتایج خوبی به همراه داشته باشد؟
اگر به كارما، آهیمسا یا هر اصل دیگری از یوگا هم اعتقاد نداشته باشید، آشنایی با این اصول می‌تواند نگاه شما به هدف زندگی و اصالت روح را به چالش بكشد. برای این كه بتوانیم نگاه درستی به این مسائل داشته باشیم باید اعتقادات، اخلاقیات و نحوه‌ی برخوردمان با دیگر موجودات زنده‌ی كره‌ی زمین را زیر سؤال ببریم و آن‌ها را بازنویسی كنیم.
