مخمر تغذیه ای یک محصول پر طرفدار در بین گیاهخواران محسوب می‌شود. یک ماده خوش طعم شامل انواع اسیدهای آمینه، ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان که فواید مختلفی از جمله کاهش کلسترول، محافظت در برابر آسیب سلولی و تقویت سیستم ایمنی بدن دارد. این ماده مغذی بدون گلوتن با هدف افزودن ویتامین، مواد معدنی و پروتئین به رژیم غذایی استفاده می‌شود.
مخمر تغذیه ای به رنگ زرد کمرنگ به صورت تکه‌های نازک، گرانول یا پودر در بازار وجود دارد. ماده‌ای بدون چربی، بدون قند، بدون گلوتن بویژه مناسب گیاهخواران و وگان‌ها که البته در انواع رژیم‌های غذایی قابل استفاده است. اما واقعا چه نکته خاصی در این مخمر وجود دارد که به یکی از توصیه‌های اصلی در تغذیه افراد تبدیل شده است.
مخمر تغذیه ای چیست؟
مخمر تغذیه ای یا «نوچ» گونه‌ای از مخمر ساکارومایسس سرویزیه است که در پخت نان یا عمل آوری آبجو کاربرد دارد. اما با توجه به اینکه تحت فرایند گرمایش و خشک کردن قرار می‌گیرد، به صورت غیر فعال در می‌آید بنابراین فاقد میکروارگانیسم‌هایی است که به عنوان مثال باعث ورآمدن خمیر می‌شود.
برای تولید مخمر تغذیه ای، سلول‌های ساکارومایسس سرویزیه را برای چند روز در محیطی غنی از قند مانند ملاس رشد می‌دهند. بعد از آن مخمر از طریق حرارت دادن غیر فعال شده و در نهایت شسته، خشک، خرد و بسته‌بندی می‌شود. به طور معمول دو نوع از آن به شکل غنی شده یا غنی نشده وجود دارد. نوع غنی نشده هیچ ویتامین یا مواد معدنی اضافه‌ای ندارد و تنها مواد مغذی موجود در آن به طور طبیعی توسط سلول‌های مخمر در زمان رشد تولید می‌شوند. اما در نوع غنی شده، این ویتامین‌ها و مواد معدنی در طول فرایند تولید اضافه می‌شوند.
مواد مغذی موجود در مخمر تغذیه ای
این نوع مخمر منبع عالی از پروتئین گیاهی، مواد معدنی کمیاب و ویتامین‌های گروه B است. نوع غنی شده مخمر تغذیه ای به دلیل اضافه شدن مواد مغذی حین فرایند تولید، ویتامین B بیشتری دارد. برای اطلاع بیشتر از خواص تغذیه‌ای این مخمر لازم است بدانید که فقط 2 قاشق چایخوری یا 50 گرم از آن شامل مواد زیر است:
کالری: 20 واحد
پروتئین: 3 گرم
چربی: 0 گرم
کربوهیدرات: 2 گرم
قند: 0 گرم
فیبر: 4% نیاز روزانه
ریبوفلاوین (ویتامین ب2) :246% نیاز روزانه
نیاسین (ویتامین ب3) :109% نیاز روزانه
ویتامین ب6: 212% نیاز روزانه
فولات (ویتامین ب 9): 59% نیاز روزانه
ویتامین ب 12: 313% نیاز روزانه
آهن: 2% نیاز روزانه
پتاسیم: 2% نیاز روزانه
علاوه بر این مخمر تغذیه ای شامل 9 اسید آمینه ضروری است که به طور معمول از طریق رژیم غذایی بدست می‌آید. وجود مواد معدنی کمیابی مانند روی، سلنیوم، منگنز و مولیبدن که نقش اصلی در متعادل کردن متابولیسم و تامین ایمنی بدن دارند، این مخمر را از سایر مواد مغذی متمایز می‌کند. البته توجه داشته باشید که مقادیر ارایه شده در این بخش بر حسب برند تولید کننده مخمر، متفاوت است.
فواید اصلی مخمر تغذیه ای برای بدن
1-افزایش سطح انرژی
کمبود ویتامین B12 در بدن عامل ضعف و خستگی است؛ بنابراین استفاده از مخمر تغذیه ای به عنوان منبع سرشار از این ویتامین می‌تواند به افزایش سطح انرژی کمک کند. به طور معمول بزرگسالان به حدود 2/4 میکروگرم از ویتامین B12 در روز نیاز دارند؛ در حالی که مصرف یک چهارم فنجان مخمر تغذیه ای بیش از هفت برابر مقدار نیاز روزانه را تامین می‌کند. از آنچه که ویتامین B12 بیشتر در محصولات حیوانی وجود دارد، مصرف این مخمر بویژه برای گیاهخواران و وگان‌ها مفید است. البته هنگام خرید به برچسب آن توجه داشته باشید تا به میزان کافی از این ویتامین غنی شده باشد.
2-کمک به تقویت سیستم ایمنی بدن
مخمر تغذیه ای حاوی دو کربوهیدرات اصلی آلفامانان و بتاگلوکان است. مطالعات انجام شده بر روی حیوانات نشان می‌دهد که این کربوهیدرات‌ها اثرات ضد باکتریایی و ضد قارچی دارند که ممکن است بدن را در برابر عفونت‌ها محافظت کنند. در این میان به صورت خاص بتاگلوکان با فعال کردن سلول‌های ایمنی و هدف قرار دادن میکروبیوم روده در کمک به بهبود ایمنی و سلامت کل بدن بسیار موثر است. البته مطالعات بیشتر در تکمیل اطلاعات موجود کمک بهتری خواهند کرد.
3- کمک به کاهش سطح کلسترول خون
ماده مغذی که در مخمر تغذیه ای می‌تواند به کاهش کلسترول کمک کند، «بتاگلوکان» است. در مطالعه 8 هفته‌ای انجام شده بر روی مردان دارای کلسترول بالا مشخص شد افرادی که روزانه 15 گرم بتاگلوکان مشتق از این مخمر را مصرف می‌کردند، تا 6 درصد کاهش در سطح کلی کلسترول خون خود داشته‌اند. کربوهیدارات بتا گلوگان در جو نیز یافت می‌شود و نتایج مشابه در مصرف این ماده مغذی در افراد هم حکایت از تاثیر آن در کاهش کلسترول دارد.
4-اثر آنتی‌اکسیدانی قوی و کمک به کاهش ابتلا به بیماری‌های مزمن
آنتی‌اکسیدان‌ها ترکیباتی هستند که با رادیکال‌های آزاد موجود در بدن که عامل ایجاد بسیاری از بیماری‌ها هستند، مبارزه می‌کنند. آن‌ها با محافظت از سلول‌های بدن در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد و فلزات سنگین، به بدن کمک می‌کنند تا سموم را از بین ببرند. مطالعات نشان می‌دهد که مخمر تغذیه ای حاوی آنتی‌اکسیدان‌های قوی به نام گلوتاتیون و سلنومتیونین است که می‌توانند خطر ابتلا به بیماری‌های مزمنی مانند سرطان، بیماری قلبی، دژنراسیون ماکولا (نوعی بیماری چشمی که باعث کوری می‌شود) را کاهش دهد.
5-بهبود سلامت پوست، مو و ناخن
برخی مطالعات نشان داده است که مخمر تغذیه ای می‌تواند از ریزش مو و شکستن ناخن‌ها جلوگیری کند. کاهش آکنه و بهبود مشکلات رایج پوستی بویژه در دوران نوجوانی از دیگر اثرات مفید آن است. وجود انواع ویتامین‌های گروه B و همچنین اثر آنتی‌اکسیدانی قوی این مخمر یکی از دلایل اصلی این موضوع می‌تواند باشد.
نحوه مصرف مخمر تغذیه ای
مخمر تغذیه ای در اشکال مختلف گرانول یا پودر در فروشگاه‌های مواد غذایی و از جمله فروشگاه اینترنتی گیاهخواری کاکوتی قابل تهیه است. بعد از تهیه این ماده مغذی می‌توانید به عنوان یک چاشنی خوش طعم در انواع غذاها استفاده کنید. به عنوان مثال:
-بجای نمک یا کره روی ذرت بو داده بپاشید.
-بجای پنیر پارمزان روی مواد غذایی مثل ریزوتو استفاده کنید.
-به عنوان یک چاشنی وگان بر روی ماکارونی یا پاستا کاربرد دارد.
-همراه مخلوط توفو و غذاهای تهیه شده با استفاده از این ماده، مصرف کنید.
-آن‌را به آجیل‌ها و مغز دانه‌های بو داده شده اضافه کنید.
مخمر تغذیه ای را در رژیم غذایی خود فراموش نکنید
مواد مغذی بسیاری وجود دارند که ما به دلیل عدم آشنایی با آن‌ها و خواص‌شان، کمتر به دنبال استفاده روزمره در رژیم غذایی خود هستیم. مخمر تغذیه ای یکی از این دسته مواد است که شاید تنها پیروان سبک تغذیه‌ای گیاهخواری و وگان با آن آشنا باشند. با این حال هر آنچه که هست در دنیای امروز اطلاعات که پیشرفت‌های فناوری و همین‌طور علم تغذیه دریچه‌های جدیدی را در زندگی افراد باز می‌کند، لازم است ما نیز با اطلاع از آن‌ها به فکر انتخاب بهترین‌ها و قرار دادن‌شان در سبک تغذیه‌ای خودمان باشیم. پس همیشه بروز باشید و با استفاده مغذی‌ترین مواد، سلامت خود را در بالاترین سطح ممکن حفظ کنید.
مراجع:
