فواید سلامتی رژیم کتوژنیک گیاهخواری بر بدن مورد مطالعه و تحقیق بسیاری از پژوهشگران بوده است. رژیم كتوژنیك یا كتو، یك رژیم غذایی پر چرب و كم كربوهیدرات است كه به دلیل محبوبیت بسیار خود نظر بسیاری از افراد را به خود جلب كرده است؛ اگر چه معمولاً در این رژیم از محصولات حیوانی مانند گوشت، ماهی و مرغ استفاده می‌شود، با این حال افراد گیاهخوار می‌توانند با تغییراتی این نوع رژیم را نیز در برنامه غذایی خود بگنجانند.
رژیم کتوژنیک گیاهخواری چیست؟
یك تركیب جالب كه جنبه‌های گیاهخواری و رژیم کتوژنیک را با یكدیگر ادغام می‌كنند. همانطور كه مشخص است گیاهخواران در برنامه غذایی خود محصولاتی مانند تخم‌مرغ، لبنیات و گوشت را مصرف نمی‌كنند. در عین حال رژیم كتوژنیك نیز یك نوع رژیم پرچرب است كه مصرف كربوهیدرات‌ها در آن به 20 تا 50 گرم در روز محدود می‌شود. این مصرف پایین كربوهیدرات موجب می‌شود كه بدن شروع به سوزاندن چربی برای تأمین انرژی مورد نیاز خود كند. در رژیم سنتی كتوژنیك حدود 70 درصد كل كالری روزانه از منابعی مانند روغن، گوشت، ماهی و لبنیات پرچرب تأمین می‌شود. اما در رژیم کتوژنیک گیاهخواری، این محصولات حیوانی با چربی‌های سالمی مانند روغن نارگیل، آووكادو، آجیل و دانه‌ها جایگزین می‌شود.
فواید رژیم کتوژنیک گیاهخواری
شاخ غول كاهش وزن
آنچه مسلم است هر دو نوع رژیم گیاهخواری و كتو، باعث كاهش وزن می‌شوند. در یك بررسی مشخص شده افرادی كه پیرو رژیم گیاهخواری هستند به طور متوسط 2 كیلوگرم از وزن بدن خود را در طی 18 هفته ابتدایی آغاز این رژیم از دست می‌دهند. ضمن اینكه گیاهخواری تأثیر مثبت بیشتری به نسبت رژیم‌های سنتی كم كالری بر كاهش وزن و چربی بدن دارد.
به همین ترتیب مطالعه انجام شده بر روی 83 فرد مبتلا به چاقی در طی 6 ماه، كاهش قابل توجه وزن و شاخص توده بدنی آن‌ها با كاهش وزن متوسط 14 كیلوگرم در طول دوره مطالعه را نشان داد. میزان بالای چربی‌های سالم در رژیم گیاهخواری كتوژنیك، عامل اصلی كاهش اشتها و گرسنگی و سیر بودن به مدت طولانی و در نتیجه كاهش وزن احتمالی است.
خداحافظی با بیماری‌های مزمن با رژیم کتوژنیک گیاهخواری
رژیم گیاهخواری خطر ابتلا به بیماری‌های مزمنی مانند افزایش كلسترول بد، فشار خون و بیماری قلبی را كاهش می‌دهد. این در حالی است كه رژیم کتوژنیک نیز در مطالعات انجام شده نشان از كاهش قابل توجه كلسترول بد، تری گلیسیرید و قند خون كه همگی از عوامل خطر بیماری‌های قلبی هستند را داشته است. ضمن اینكه بررسی‌ها، تأثیر رژیم کتوژنیک گیاهخواری بر سلامت مغز و كاهش عوارض بیماری پاركینسون و آلزایمر را نشان می‌دهد.
كمك به كاهش قند خون
رژیم گیاهخواری باعث كاهش قابل توجه شاخص HBA1C (نشانگر كنترل طولانی مدت قند خون) در بدن می‌شود. ضمن اینكه یك مطالعه 5 ساله بر روی 2900 نفر نشان داده است كه پیروی از این نوع رژیم، خطر ابتلا به دیابت را تا 53 درصد كاهش می‌دهد.
رژیم كتوژنیك نیز تأثیر مثبت خود بر تنظیم قند خون، مقاومت در برابر انسولین را در مطالعات و آزمایشات بسیار بر روی افراد مختلف را به اثبات رسانده است.
آنچه باید در رژیم کتوژنیک گیاهخواری توجه كنید
هر چند فواید رژیم کتوژنیک گیاهخواری كاملاً اثبات شده است، اما در صورتی كه برنامه‌ریزی تغذیه‌ای مناسبی در این خصوص نداشته باشید، ممكن است با عوارض منفی رژیم کتوژنیک گیاهخواری مواجه شوید.
خطر افزایش كمبودهای تغذیه‌ای
بدلیل محدودیت‌های موجود در روند تغذیه‌ای این نوع رژیم كه صرفاً در مصرف میوه‌ها، حبوبات و غلات كامل خلاصه می‌شود، برنامه‌ریزی و نظارت دقیق بر مصرف مواد مغذی به منظور اینكه با كمبود ویتامین، آهن، كلسیم روبرو نشوید، اهمیت زیادی دارد. مصرف مكمل‌های غذایی طبق دستور متخصص تغذیه می‌تواند نگرانی‌های شما در این مورد را كاهش دهد.
خطر عوارض جانبی شبه آنفولانزا
پیروی از رژیم کتوژنیک در برخی موارد می‌تواند عوارض جانبی را تولید كند كه به عنوان آنفولانزای كتو هم شناخته می‌شود. علائمی مثل یبوست، سردرد، خستگی، گرفتگی عضلات، تغییرات خلق و خو، حالت تهوع، سرگیجه از این علائم هستند كه معمولاً در عرض چند روز از بین می‌روند. استراحت، مصرف آب فراوان و ورزش منظم می‌تواند این علائم را كاهش دهد.
رژیمی كه برای همه مناسب نیست
از آنجا كه در رژیم گیاهخواری كتو بسیاری از مواد غذایی محدود می‌شوند، پیروی از آن برای همه افراد بویژه كودكان، زنان باردار یا شیرده مناسب نیست. زیرا می‌تواند چندین ماده غذایی حیاتی را كه برای رشد مناسب است، محدود كند. این رژیم برای ورزشكاران یا افراد مبتلا به دیابت نوع 1 هم مناسب نیست. در هر حال اگر هر نوع بیماری زمینه‌ای دارید حتماً با پزشك متخصص در این مورد مشورت كنید.
مواد غذایی كه در رژیم گیاهخواری كتو می‌توانید مصرف كنید
یك رژیم غذایی گیاهی سالم كتو، باید سرشار از انواع سبزیجات نشاسته‌ای، چربی‌های سالم و منابع پروتئینی باشد. نمونه‌ای از موادی كه می‌توان در این خصوص مصرف كرد عبارت‌اند از:
سبزیجات غیر نشاسته‌ای: اسفناج، بروكلی، قارچ، كلم پیچ، گل كلم، كدو سبز و فلفل دلمه ای
چربی‌های سالم: روغن زیتون، روغن نارگیل، آووكادو و روغن آووكادو
آجیل: بادام زمینی/درختی، گردو، بادام هندی، پسته
دانه‌ها: چیا، كتان و دانه كدو تنبل
كره‌های گیاهی: بادام، بادام زمینی، كره گردو
انواع شیرهای گیاهی: شیر بادام، شیر نارگیل، شیر سویا
پروتئین: توفو، تمپه، جلبك اسپیرولینا، مخمر تغذیه ای
میوه‌های كم كربوهیدرات (در حد اعتدال): انواع توت‌ها، لیمو و لیمو ترش
گیاهان و ادویه‌ها: ریحان، پاپریكا، فلفل، زردچوبه، نمك، پونه كوهی، رزماری و آویشن
مواد غذایی كه در رژیم غذایی كتو باید به طور محدود استفاده كنید
به جز محصولات حیوانی كه مصرف آن‌ها در رژیم کتوژنیک گیاهخواری ممنوع است، شما باید مواد غذایی پر كربوهیدرات مانند غلات، حبوبات، میوه‌ها و سبزیجات نشاسته‌ای را در میزان كم استفاده كنید. بعضی مواد غذایی كه نیاز به استفاده محدود آن‌هاست عبارت‌اند از:
سبزیجات نشاسته ای: سیب زمینی، سیب زمینی، چغندر، ازگیل، هویج و سیب زمینی شیرین
نوشیدنی‌های شیرین شده با شكر: نوشابه، چای شیرین، نوشیدنی‌های ورزشی، آبمیوه و نوشیدنی‌های انرژی زا
غلات: نان، برنج، كینوا، جو، ارزن، چاودار، جو، گندم سیاه و پاستا
حبوبات: لوبیا، نخود، عدس و نخود
میوه‌ها: سیب، موز، پرتقال، توت، خربزه، زردآلو، آلو و هلو
چاشنی‌ها: سس باربیكیو، خردل عسلی، سس كچاپ، مارینادها و سس‌های سالاد شیرین شده
غذاهای فرآوری شده: غلات صبحانه، گرانولا، چیپس، كلوچه، كراكر، و محصولات پخته شده
شیرین كننده‌ها: شكر قهوه ای، شكر سفید، عسل، شربت افرا و شهد آگاو
نوشیدنی‌های الكلی
و در نهایت اینكه
رژیم کتوژنیک گیاهخواری یك برنامه غذایی پر چرب و كم كربوهیدرات است كه می‌تواند در سلامت عمومی بدن مؤثر باشد. با این حال به دلیل محدود بودن مصرف برخی مواد غذایی پیروی از آن برای همه افراد مناسب نیست. اما اگر گیاهخوار هستید و علاقمند به امتحان رژیم كتوژنیك، قطعاً می‌توانید با تركیب این دو رژیم با یكدیگر تجربه تازه‌ای را داشته باشید.
رژیم کتوژنیک گیاهخواری یك الگوی غذایی پرچرب و كم كربوهیدرات است كه گوشت و غذاهای دریایی را حذف می‌كند. اما توصیه همیشگی ما مشورت با پزشك متخصص تغذیه و برنامه‌ریزی دقیق غذایی در این خصوص است.
مرجع: healthline
