نوع تغذیه انسان‌ها در سطح جهان مسئول حدود یک سوم انتشار گازهای گلخانه ای، گرمایش زمین، آلودگی ۷۸ درصد آب شیرین و مصرف ۷۰ درصد منابع آبی است. این موضوع و به‌خصوص مصرف گوشت و تولید گازهای گلخانه ای به حدی مورد توجه نهادهای مختلف بین‌المللی قرار دارد که سازمان ملل از کلیه کشورها خواسته است تا سبک تغذیه‌ای با مصرف کم یا حذف گوشت را در سیاست‌های خود قرار دهند.
مطالعات نشان می‌دهد که پیروی از سبک تغذیه گیاهخواری و وگانیسم به میزان ۷۵ درصد کمتر از مصرف روزانه حداقل ۱۰۰ گرم گوشت در روز گازهای گلخانه‌ای تولید می‌کند. البته این موضوع بجز آسیب‌های کمتر این سبک تغذیه بر منابع آبی، محیط زیست و اکوسیستم طبیعی زمین است.نگاهی به این آمار نشان می‌دهد که آیا وقت آن نرسیده است، همه ما در تغییرات عمده‌ای را در نوع تغذیه ایجاد کنیم؟ در این مطلب به صورت جزئی‌تری تاثیرات مصرف گوشت و تولید گازهای گلخانه ای را مورد توجه قرار می‌دهیم تا شاید تلنگری بر حرکت سریع‌تر در جهت گیاهخواری و وگانیسم باشد.
گوشت و تولید گازهای گلخانه ای از نگاه کلی
اگر انتشار گازهای گلخانه ای توسط منابع تامین پروتئین انسان را مورد بررسی قرار دهیم، گوشت گاو در بالاترین رتبه‌های این فهرست جای می‌گیرد. به‌طور متوسط کل فرایند تامین تا مصرف تنها ۱۰۰ گرم گوشت عامل ایجاد ۴۹/۸۹ کیلوگرم دی اکسید کربن است. که البته اگر سهم تولید متان، اکسید نیتروژن و سایر اثرات زیست محیطی آن بر منابع آبی و زمین‌های کشاورزی را بخواهیم لحاظ کنیم، به ارقام قابل توجهی خواهیم رسید. نگاهی کلی به این آمار در ابتدای بحث بسیار تفکر برانگیز است.
- سالیانه در جهان بیش از ۸۸ میلیارد حیوان برای تولید گوشت پرورش داده و کشته می‌شوند.
- صنعت دامداری مسئول حداقل ۱۶ درصد انتشار گازهای گلخانه‌ای در جهان است.
- در مقایسه با گستردگی صنعت دامداری، این حوزه تنها ۱۸ درصد از کالری مورد نیاز مردم در جهان را تامین می‌کند.
- از مجموع انتشار گازهای گلخانه‌ای توسط حیوانات، ۴۴ درصد آن متعلق به متان و ۲۹ درصد مربوط به اکسید نیتروژن است.
- صنعت دامداری بیش از یک سوم زمین‌های قابل سکونت در جهان را به خود اختصاص داده است.
- برای تولید یک کیلوگرم گوشت، بسته به نوع حیوان، بین ۵۰۰۰ تا ۲۰۰۰۰ لیتر آب مصرف می‌شود.
- برای تولید یک کیلوگرم گوشت گاو، به ۲۵ کیلوگرم غلات و ۱۵۰۰۰ لیتر آب نیاز است.
این آمار نشان می‌دهد که مصرف گوشت بجز تولید گازهای گلخانه ای تا چه اندازه می‌تواند بر سایر منابع طبیعی تاثیر منفی بگذارد. مسلما ارقام بالا زمینه تحقیقاتی بسیاری را برای کارشناسان در کشورهای مختلف فراهم می‌کند تا بتوانند دولت‌ها را به سمت فرهنگ سازی بیشتر گیاهخواری هدایت کنند. با هم نگاهی به دو تحقیق برجسته در این خصوص می اندازیم.
گوشت و تولید گازهای گلخانه ای از دریچه تحقیقات جهانی
طبق آمار ارائه شده جهانی، شش کشور چین، برزیل، آمریکا، هند، اندونزی و اتحادیه اروپا مسئول بیش از نیمی از انتشار گازهای گلخانه ای ناشی از سبک تغذیه‌ای و مصرف مواد غذایی هستند. در این میان هند و چین به دلیل جمعیت بالای خود در این فهرست جای دارند. در اندونزی و برزیل هم از بین رفتن بخش عظیمی از جنگل‌های آن‌ها عامل انتشار بیشتر گازهای گلخانه‌ای در این کشورهاست.
اما مصرف بالای گوشت در آمریکا و اتحادیه اروپا باعث شده است که این دو در بالای لیست تولیدکنندگان گازهای گلخانه‌ای بر مبنای سبک تغذیه‌ای مردم آن قرار گیرند. بر همین اساس تحقیقاتی در این کشورها با موضوع نقش مصرف گوشت و تولید گازهای گلخانه ای انجام گرفته است که نکات جالب توجه بسیاری دارد.
تحقیقات در کشور انگلستان
یکی از جالب‌ترین پژوهش‌ها در این زمینه توسط دانشگاه آکسفورد انجام گرفته که مصرف گوشت و تولید گازهای گلخانه ای ارتباط مستقیم با یکدیگر دارند. در آن میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای بر اساس رژیم غذایی حدود ۵۵۰۰۰ نفر گیاهخوار و گوشت‌خوار در انگلستان بررسی شده است. در این تحقیق مشخص شد در صورتی‌که مصرف روزانه گوشت‌خواران در این کشور از۱۰۰ گرم در روز به ۵۰ گرم کاهش یابد، میزان گازهای گلخانه‌ای تولیدی معادل حذف حدود ۸ میلیون خودرو از جاده‌ها خواهد بود. علاوه بر این پیروی از رژیم وگانیسم منجر به کاهش ۷۵ درصدی تخریب زمین، کاهش ۵۴ درصدی مصرف آب و کاهش ۶۶ درصدی آسیب به اکوسیستم طبیعی زمین می‌شود.
همچنین به‌طور معمول افرادی که روزانه ۱۰۰ گرم گوشت مصرف می‌کردند، میزان تخمینی تولید دی اکسید کربن در طی فرایند تهیه و استفاده از آن برابر ۱۰ کیلوگرم در روز بود. در حالی‌که میزان تولید این گاز گلخانه‌ای برای افراد گیاهخوار برابر ۴ کیلوگرم در روز و افراد وگان برابر ۲/۵ کیلوگرم در روز بود. طبق این مطالعات محققان ثابت کردند که تاثیرات زیست محیطی گیاهخواری بسیار کمتر از سبک تغذیه‌ای گوشت‌خواری است و حتی تغییرات کوچک هر فرد به سمت مصرف کمتر گوشت می‌تواند تغییرات مثبت زیست محیطی بسیاری را ایجاد کند.
تحقیقات در کشور آمریکا در مورد مصرف گوشت و تولید گازهای گلخانه ای
محققان آمریکایی هم معتقدند مصرف گوشت و تولید گازهای گلخانه ای با یکدیگر مرتبط هستند. با توجه به اینکه یک سوم انتشار گاز گلخانه‌ای متان در جهان ناشی از پرورش دام و صنعت دامداری است، حتی حرکت‌های کوچک در جهت استفاده کمتر از گوشت در رژیم غذایی افراد می‌تواند در کاهش این آلودگی موثر باشد. طبق تحقیق آن‌ها مردم در این کشور با توجه به رژیم غذایی خود بیش از ۲۰۰۰ کیلوگرم گاز گلخانه‌ای در سال تولید می‌کنند.
آن‌ها ثابت کردند که پیروی از رژیم بدون گوشت برای مدت یک روز در هفته توسط مردم آمریکا می‌تواند این میزان را به ۱۶۰۰ کیلوگرم کاهش دهد. این در حالی‌است که سبک تغذیه‌ای وگان حتی می‌تواند با کاهش ۸۷ درصدی میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای توسط هر فرد، این میزان را به ۳۰۰ کیلوگرم در سال کاهش دهد.
نکته جالب توجه، عدم تاکید محققان بر رژیم صد در صد وگان است و آن‌ها معتقدند که حتی رعایت رژیم گیاهی انعطاف‌پذیر در سطح دو سوم مصرف مواد غذایی گیاهی و غیر گوشتی در روز می‌تواند انتشار گازهای گلخانه‌ای توسط هر فرد را به ۷۴۰ کیلوگرم در سال کاهش دهد. البته توجه داشته باشید که ارقام انتشار گازهای گلخانه‌ای، بر اساس میزان تولید آن‌ها از مزارع دامداری و کشاورزی تا فرآوری و در نهایت مصرف ماده غذایی توسط انسان اندازه‌گیری می‌شود.
پژوهشگران همچنین معتقدند که پس از کشته شدن و مصرف گوشت گاو یا خوکی که معادل ۱۰۰ کالری غلات مصرف کرده است، تنها یک دهم انرژی غلات به شخص گوشت‌خوار می‌رسد. در حالی‌که مصرف همین میزان کالری غلات توسط فرد گیاهخوار تمام ۱۰۰ کالری انرژی را به بدن او می‌رساند. بنابراین از این دیدگاه هم پیروی از سبک تغذیه‌ای گیاهخواری، آسیب کمتری به مزارع کشاورزی تولید غلات خواهد رساند.
گیاهخواری راه‌حلی اولویت دار در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای
آنچه مسلم است، کاهش تاثیرات سوء بر محیط زیست ناشی از نحوه تغذیه و همچنین تامین امنیت غذایی جهانی، نیاز به تغییرات وسیع مصرف غذا و تامین منابع پروتئین در سراسر جهان دارد. بنابراین به نظر می رسد گیاهخواری و وگانیسم راه‌حلی اولویت‌دار و شاید تنها روش در این میان به‌حساب آید. طبق تحقیقات، تغییر جهانی به سمت گیاهخواری در عوض مصرف گوشت حیوانات می‌تواند انتشار گازهای گلخانه‌ای تا سال ۲۰۵۰ میلادی را تا ۷۰ درصد کاهش دهد.
نکته‌ای که تنها در گرو آموزش، اطلاع‌رسانی و فرهنگسازی این نوع سبک تغذیه در کلیه کشورهاست. البته در کنار سیاست‌های دولتی، هر یک از ما به سهم خود می‌توانیم با رعایت این موضوع و توصیه آن به دیگران حرکت در این مسیر را توسعه دهیم.
مراجع
nytimes sciencenews sentientmedia
کلمه کلیدی:
گوشت و تولید گازهای گلخانه ای
.
