بدن ما برای ساخت پروتئین موجود در گلبول‌های قرمز، یعنی هموگلوبین، به آهن احتیاج دارد. کمبود آهن زمانی اتفاق می افتد که هموگلوبین به اندازه كافی وجود نداشته باشد، بافت‌ها و ماهیچه‌های ما اكسیژن كافی برای عملكرد و رشد را دریافت نمی كنند و در نتیجه بیماری كم خونی ناشی از کمبود آهن اتفاق می‌افتد. اما نشانه کمبود آهن چیست و از كجا می‌توان فهمید كه دچار كمبود آهن هستیم؟ علائم كمبود آهن هر چند به سن و وضعیت فعلی سلامتی شما بستگی دارد اما در هر حال هر یك می‌تواند بر كیفیت زندگی تاثیر بگذارد. مروری می‌كنیم بر نشانه‌هایی كه توجه به آنها برای یك زندگی سالم ضروری است. برای خواندن این مقاله 3 دقیقه وقت بگذارید.
کمبود آهن و احساس خستگی غیر معمول
احساس خستگی شدید یكی از شایع‌ترین علائم کمبود آهن است. در این حالت چون بدن آهن لازم برای تولید هموگلوبین كه به حمل اكسیژن در بدن كمك می‌كند را ندارد، بافت‌ها و ماهیچه‌ها اكسیژن كمتری را دریافت می‌كنند و در نتیجه انرژی آنها از بین می‌رود. از طرفی قلب باید تلاش كند تا خون غنی از اكسیژن بیشتری را در بدن جابجا كند كه این موضوع باعث خستگی می‌شود.
البته چون خستگی بخشی عادی از زندگی شلوغ و مدرن امروزی است، تشخیص فقر آهن با این علامت كمی دشوار است.
رنگ پریدگی، نشانه کمبود آهن
رنگ پریدگی صورت یا پلك‌های پایینی چشم نیز نشانه کمبود آهن در بدن است. هموگلوبین به خون رنگ قرمز می‌دهد و چون سطح پایین كمبود آهن باعث قرمزی كمتر خون می‌شود، پوست افرادی كه دارای این كمبود هستند رنگ طبیعی خود را از دست می‌دهد. این رنگ پریدگی می‌تواند در تمام بدن باشد یا محدود به یك ناحیه مثل صورت، داخل لب، پلك پایینی چشم یا ناخن‌ها.
کمبود آهن و تنگی نفس
همانطور كه گفتیم هموگلوبین عامل انتقال اكسیژن در بدن است. كم بودن آن یعنی كم شدن اكسیژن در بدن، یعنی اینكه ماهیچه‌ها اكسیژن كافی برای انجام فعالیت عادی را ندارند. بدن برای جبران این كمبود تلاش می‌كند تا تعداد تنفس بیشتری داشته باشد و در نتیجه تنگی نفس اتفاق می‌افتد.
اگر موقع راه رفتن، بالا رفتن از پله یا ورزش كردن تنگی نفس می‌گیرید در حالی‌كه قبلا این اتفاق برایتان نمی‌افتاده است، می‌تواند نشانه کمبود آهن باشد.
سردرد و سرگیجه، نشانه کمبود آهن
این حالت كه كمتر از موارد دیگر اتفاق می افتد، بیشتر با سبكی سر و به دنبال آن سردرد همراه است. علت آن هم نرسیدن اكسیژن كافی به مغز و تورم عروق است. البته سردرد دلایل زیادی دارد اما اگر دچار این حالت هستید، شاید نشانه کمبود آهن باشد. پس به تغذیه خودتان هم فكر كنید.
کمبود آهن و تپش قلب
اگر هموگلوبین در بدن كم باشد، قلب برای حمل اكسیژن به دردسر می‌افتد. در نتیجه در این نشانه کمبود آهن، ضربان نامنظم قلب یا تپش غیر طبیعی را تجربه می‌كنید. حتی در موارد شدید اگر به آن توجه نكنید ممكن است باعث بزرگ شدن قلب یا نارسایی آن بشود.
كمبود آهن و پوست و موی خشك و آسیب دیده
پایین بودن اكسیژن در خون در نتیجه كمبود آهن، رشد سلول‌های مو را كاهش می‌دهد. این حالت باعث ریزش شدید مو می‌شود. همچنین پوست شما را از حالت ارتجاعی خارج می‌كند. پس حتما به این نكته هم توجه كنید.
كمبود آهن و تورم دهان و زبان
اگر زبان شما متورم، ملتهب و رنگ پریده است یا احساس سوزش و خشكی در دهان دارید و همراه آن ترك‌های قرمز و زخم در گوشه دهان احساس می‌كنید، می‌تواند نشانه کمبود آهن باشد و باید سطح آهن خون خود را چك كنید. كمبود آهن متهم درجه اول این علامت‌هاست.
كمبود آهن و سندروم پای بی قرار
سندروم پای بی قرار یك بیماری عصبی است كه فرد به دلیل احساس ناراحتی در پای خود، حتی در هنگام استراحت هم مجبور به تكان دادن آن برای برطرف كردن این حس است. البته دلیل اصلی این حالت كامل مشخص نیست اما دیده شده كه 25 درصد افرادی كه دچار كم خونی فقر آهن هستند به این بیماری مبتلا هستند.
كمبود آهن و ناخن‌های شكننده
این حالت نسبتا نادر است و فقط 5 درصد كسانی كه كمبود آهن دارند دچار این حالت می‌شوند. اما اگر این مشكلات را در ناخن‌های خود دیدید می‌تواند نشانه کمبود آهن باشد و توصیه می‌شود به سطح آهن خون بدنتان توجه كنید.
سایر علائم و نشانه‌های كمبود آهن
نشانه‌های دیگری هم وجود دارند كه رایج نیستند اما در موارد كمبود آهن در بدن برخی افراد دیده شده‌اند پس بهتر است به آنها هم توجه كنید. مواردی مثل هوس‌های عجیب و اشتیاق به خوردن یخ، خاك رس، گچ، كاغذ؛ احساس افسردگی، دست و پای سرد یا عفونت‌های مكرر. در هر حال برای تشخیص شاید نیاز باشد آزمایش‌های كامل‌تری هم با نظر پزشك انجام دهید.
آگاهی آغاز است به نشانه‌ها توجه كنید
اطلاع داشتن از انواع نشانه کمبود آهن به شما این نكته را یادآوری می‌كند كه به تغذیه خود توجه كنید. شاید تعادل لازم از نظر مواد غذایی مختلفی كه باید به بدن شما برسد، وجود ندارد. مصرف مكمل هم تنها در زمانی كه پزشك به شما توصیه كرد مجاز است. اگر دارای سبك تغذیه‌ای وجترین، وگان یا خام گیاهخوار هستید از آنجا كه محدودیت‌هایی در مصرف گوشت و لبنیات به عنوان منبع غذایی آهن دارید، حتما با مشاوره یك مشاور تغذیه، گنجاندن متعادل سبزیجات برگ تیره، میوه‌های خشك مثل كشمش، زردآلو و حبوبات و آجیل را توجه داشته باشید.
البته اگر دنبال مقاله كاملی در این مورد هستید پست قبلی ما با عنوان “با این منابع غنی گیاهی نگرانی كمبود آهن را برطرف كنید” را مطالعه كنید.
مرجع: healthline
